Tôm cá giảm hoạt động khi lạnh: Biện pháp cải thiện

Khi nhiệt độ giảm thấp vào mùa đông, tôm cá trong ao nuôi thường có dấu hiệu lười bơi, bỏ ăn, chậm lớn, thậm chí nổi đầu vào sáng sớm. Đây là phản ứng sinh lý bình thường, nhưng nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, ao nuôi dễ rơi vào tình trạng yếu đàn – giảm miễn dịch – suy tôm cá, dẫn đến thiệt hại lớn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bà con hiểu lý do vì sao tôm cá giảm hoạt động khi trời lạnh và đưa ra những giải pháp cải thiện hiệu quả nhất.

Vì sao tôm cá giảm hoạt động khi thời tiết lạnh?

Tốc độ trao đổi chất giảm mạnh

Tôm cá là động vật biến nhiệt.

Khi nhiệt độ xuống thấp, chuyển hóa cơ bản (metabolism) giảm → chúng tiêu hao ít năng lượng hơn → giảm vận động và giảm nhu cầu ăn.

Mang hoạt động yếu hơn

Nhiệt độ thấp làm:

Tốc độ bơm nước qua mang giảm.

Khả năng hấp thu oxy giảm.
→ Tôm cá dễ mệt, kém linh hoạt.

Hệ tiêu hóa hoạt động chậm

Men tiêu hóa giảm hoạt tính.

Thức ăn lưu lại trong ruột lâu → dễ đầy bụng, khó tiêu → giảm ăn.

Vi khuẩn có lợi hoạt động yếu

Vi sinh phân hủy hữu cơ giảm 50–70%.

Nước dễ bẩn, đáy ao xấu → tôm cá bị stress → giảm hoạt động.

Biến động pH, kiềm, oxy

Mùa đông nước ít quang hợp, dễ:

pH giảm

DO thấp

Tảo tàn nhanh
Các biến động này làm tôm cá càng mệt và lười bơi.

Dấu hiệu nhận biết tôm cá bị ảnh hưởng bởi lạnh

Bà con có thể dễ dàng quan sát thấy:

Tôm cá nằm đáy nhiều, ít hoạt động

Cá nổi đầu sáng sớm

Tôm bơi yếu, ít bắt mồi

Thức ăn dư nhiều sau mỗi cử

Màu nước ao thay đổi nhanh (xanh nhạt → nâu → đục)

Tôm cá lột xác chậm, tăng trưởng giảm mạnh

Những dấu hiệu này nếu kéo dài sẽ dẫn đến suy đàn, dễ mắc bệnh đường ruột, nấm, vi khuẩn.

Biện pháp cải thiện hiệu quả khi tôm cá giảm hoạt động mùa lạnh

Nâng nhẹ nhiệt độ nước – Biện pháp quan trọng nhất

Không cần làm nước quá nóng, chỉ cần tăng 1–3°C cũng giúp tôm cá hoạt động tốt hơn.

Cách nâng nhiệt nước:

Chạy quạt nước vào 12h–15h (khi trời ấm nhất)

Dùng bạt che gió quanh ao

Sưởi ấm bằng:

máy nước nóng tuần hoàn

năng lượng mặt trời

Duy trì oxy hòa tan cao (DO > 5 mg/L)

Tôm cá đang yếu rất nhạy với thiếu oxy.

Chạy quạt đều trong ngày, đặc biệt vào rạng sáng.

Bổ sung oxy đáy.

Hạn chế tắt quạt hoàn toàn để “giữ ấm” — vì thiếu oxy gây hại hơn lạnh.

Điều chỉnh lượng thức ăn hợp lý

Không giảm quá mạnh, nhưng cũng không giữ khẩu phần mùa nóng.

Cách cho ăn mùa lạnh:

Giảm 10–30% tùy mức độ tôm cá bắt mồi.

Cho ăn ít – nhiều lần, tránh dư thừa.

Ưu tiên thức ăn đậm đạm, dễ tiêu.

Quan sát sàng ăn và điều chỉnh ngay.

Tăng sức đề kháng cho tôm cá

Bà con nên bổ sung:

Vitamin C

Vitamin tổng hợp

Men tiêu hóa

Khoáng

Beta-glucan

Tỏi, thảo dược (đối với cá nước ngọt)

Giúp tăng miễn dịch – tiêu hóa – chống stress.

Ổn định pH – kiềm

Tôm cá hoạt động yếu khi:

pH < 7

Kiềm < 100 mg/L

Biện pháp:

Bổ sung vôi Dolomite, CaCO₃ định kỳ

Giữ kiềm 120–160 mg/L

Tránh thay đổi pH > 0,5 đơn vị/ngày

Hỗ trợ hệ vi sinh hoạt động

Do lạnh, vi sinh hoạt động kém nên phải “đánh thức” chúng đúng cách:

Dùng vi sinh dạng đa chủng Bacillus + Nitrosomonas + Nitrobacter

Ủ với mật rỉ 2–4 giờ trước khi tạt

Tạt vào buổi trưa, khi nước ấm nhất

Không tạt vi sinh ban đêm

Giúp nước sạch – đáy sạch – giảm stress – tôm cá khỏe hơn.

Che phủ ao – chắn gió

Gió bắc, gió mùa khiến nhiệt độ giảm nhanh, nước lạnh đột ngột làm tôm cá sốc lạnh.

Giải pháp:

Che bạt ngang ao

Dựng tường chắn gió

Dùng nhà màng hoặc lưới che

Giữ nhiệt rất hiệu quả trong những đợt rét đậm.

Quản lý chất lượng nước thường xuyên

Nên theo dõi mỗi ngày:

Nhiệt độ

pH

Kiềm

Độ trong

NH₃ và NO₂⁻

Mùa lạnh nước biến động nhanh, nếu không đo thường xuyên rất dễ trễ thời điểm xử lý.

Tóm tắt biện pháp giúp tôm cá hoạt động tốt hơn khi lạnh

✔ Giữ nước ấm hơn (tăng 1–3°C)
✔ Tăng oxy hòa tan
✔ Giảm thức ăn nhưng vẫn đảm bảo dinh dưỡng
✔ Tăng vitamin, khoáng, men tiêu hóa
✔ Ổn định pH – kiềm
✔ Tăng cường vi sinh
✔ Che chắn gió, giữ nhiệt ao
✔ Đo nước hằng ngày để xử lý kịp thời

Áp dụng đúng các giải pháp trên, bà con sẽ giúp tôm cá khỏe mạnh hơn, ăn tốt hơn, giảm tỷ lệ hao hụt và duy trì tăng trưởng ổn định trong mùa đông.