Phương pháp ủ men thức ăn nuôi tôm tăng hấp thu dinh dưỡng

Trong những năm gần đây, nuôi tôm công nghiệp ở Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là tôm thẻ chân trắng và tôm sú. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất mà người nuôi tôm gặp phải là chi phí thức ăn cao và hiệu quả hấp thu dinh dưỡng thấp. Theo thống kê, chi phí thức ăn thường chiếm từ 60–70% tổng chi phí sản xuất. Việc tôm ăn không tiêu hết thức ăn không chỉ gây lãng phí mà còn làm ô nhiễm môi trường ao nuôi, dẫn đến bùng phát dịch bệnh.

Trước thực trạng đó, phương pháp ủ men thức ăn nuôi tôm – hay còn gọi là lên men sinh học – được xem là giải pháp hiệu quả giúp tăng khả năng tiêu hóa, cải thiện hấp thu dinh dưỡng và giảm chi phí thức ăn. Đây là xu hướng bền vững trong nuôi tôm hiện đại, được nhiều trang trại áp dụng rộng rãi ở Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ.

Nguyên lý của phương pháp ủ men thức ăn nuôi tôm

Ủ men thức ăn nuôi tôm là quá trình sử dụng vi sinh vật có lợi (như vi khuẩn lactic, nấm men, Bacillus, Lactobacillus…) để phân giải các chất dinh dưỡng phức tạp trong nguyên liệu thức ăn thành dạng dễ hấp thu hơn đối với hệ tiêu hóa của tôm.

Cụ thể:

Protein phức tạp → phân giải thành axit amin tự do, giúp tôm hấp thu nhanh hơn.

Tinh bột và chất xơ → chuyển hóa thành đường đơn và axit hữu cơ, cung cấp năng lượng dễ tiêu.

Chất béo → được phân giải thành acid béo dễ hấp thu.

Đồng thời, trong quá trình lên men, các vi khuẩn có lợi phát triển mạnh, ức chế vi khuẩn gây hại như Vibrio spp., góp phần cải thiện môi trường ao nuôi.

Như vậy, ủ men không chỉ là cách “tiền tiêu hóa” thức ăn mà còn là biện pháp bổ sung men tiêu hóa tự nhiên giúp tôm khỏe mạnh hơn.

Lợi ích của việc ủ men thức ăn cho tôm

Tăng khả năng hấp thu và tiêu hóa

Thức ăn đã qua lên men có cấu trúc dinh dưỡng đơn giản hơn, giúp tôm dễ tiêu hóa và hấp thu nhanh các dưỡng chất thiết yếu như protein, vitamin, khoáng và enzyme. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tôm ăn thức ăn ủ men có tốc độ tăng trưởng cao hơn 10–20%, tỷ lệ sống cao hơn 5–15% so với nhóm đối chứng.

Tăng cường sức khỏe đường ruột và miễn dịch

Các chủng vi sinh vật có lợi trong thức ăn ủ men, đặc biệt là Lactobacillus và Bacillus subtilis, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Nhờ đó, tôm ít bị bệnh đường ruột, phân trắng và có khả năng đề kháng tốt hơn với mầm bệnh trong môi trường.

Giảm chi phí và ô nhiễm môi trường

Thức ăn ủ men giúp tôm hấp thu tối đa dưỡng chất, giảm lượng chất thải chưa tiêu hóa ra môi trường. Nhờ đó, nước ao trong hơn, ít khí độc như NH₃ và H₂S, giúp giảm tần suất thay nước và tiết kiệm chi phí quản lý môi trường ao nuôi. Ngoài ra, người nuôi có thể tận dụng nguyên liệu rẻ tiền như cám gạo, bột cá, đậu nành, bã đậu… để ủ men, thay thế một phần thức ăn công nghiệp đắt đỏ.

Tăng độ ngon miệng và kích thích tôm ăn mạnh

Sản phẩm lên men có mùi thơm đặc trưng, vị chua nhẹ, giúp kích thích tôm ăn ngon miệng, ăn đều và giảm hiện tượng bỏ ăn do stress hay thay đổi môi trường.

Quy trình ủ men thức ăn nuôi tôm

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Nguyên liệu chính: Cám gạo, bột cá, bột đậu nành, bột ngô, bã đậu hoặc phụ phẩm nông nghiệp.

Nguồn men vi sinh: Chọn các loại men chuyên dụng như men vi sinh EM.gốc vietnga247 , Bacillus, Lactobacillus, Saccharomyces cerevisiae (nấm men).

Phụ liệu: Mật rỉ đường (3–5%), nước sạch không chứa clo.

Bước 2: Pha dung dịch men

Pha dung dịch theo tỉ lệ (tuỳ vào từng sản phẩm)

Bước 3: Phối trộn và ủ men thức ăn nuôi tôm

Trộn đều dung dịch men vào khối nguyên liệu khô (ẩm độ 35–40%).

Cho hỗn hợp vào thùng kín hoặc bao ni-lông, ủ yếm khí theo ngày.

Khi thức ăn có mùi thơm chua dịu, không hôi thối, không mốc, là đạt yêu cầu.

Bước 4: Bảo quản và sử dụng

Sau khi ủ xong, có thể dùng trực tiếp trộn vào khẩu phần ăn hàng ngày của tôm (tỷ lệ 5–10% tổng thức ăn).

Nếu chưa dùng ngay, nên phơi khô nhẹ và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Kết luận

Phương pháp ủ men thức ăn nuôi tôm là một giải pháp sinh học an toàn, hiệu quả và bền vững, giúp:

Tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, cải thiện tăng trưởng.

Tăng sức đề kháng, giảm bệnh đường ruột.

Giảm chi phí thức ăn, bảo vệ môi trường ao nuôi.

Trong bối cảnh ngành nuôi tôm hướng tới sản xuất xanh – bền vững – an toàn sinh học, việc áp dụng công nghệ lên men thức ăn là xu hướng tất yếu. Người nuôi nên chủ động tìm hiểu, lựa chọn chế phẩm men chất lượng, tuân thủ đúng quy trình ủ và liều lượng sử dụng để đạt hiệu quả tối đa.

Phát triển nuôi tôm không chỉ là câu chuyện của năng suất, mà còn là bài toán quản lý dinh dưỡng thông minh – và ủ men thức ăn chính là chìa khóa quan trọng để mở ra tương lai đó.